12 Ocak 2014 Pazar

"Tanrıyı Kim Yarattı" Sorusu Üzerine


Tartışma sayfalarında rastladığım ve inançlı-inançsız çoğu kişi tarafından yanlış algılanan bir soru var: "Allahı kim yarattı?" Bu problem hem yanlış kullanılıyor hem yanlış algılanıyor. Bu sebeple tartışmaları olmadık yerlere çekebiliyor. "Allahı/Tanrıyı kim yarattı" sorunsalı, anti-teist argüman olarak geçerliliği kabul edilebilirken ateist argüman olarak çoğu zaman geçersizdir. O halde yazıyı iki başlık altında toparlayabilirim:

1- Anti-teist argüman olarak "Tanrıyı kim yarattı?" sorusu
2- Ateist argüman olarak "Tanrıyı kim yarattı?" sorusu

ANTİ-TEİST ARGÜMAN


Teistlerin çok sayıda absürd-mantıklı tutarlı-tutarsız argümanı var. Saymakla yetmez. Tanrıyı kim yarattı sorusunu ilgilendiren iki argüman ise şunlar:

A)Tasarımdan Kanıt
B) Kozmolojik Kanıt

Tasarımdan Kanıt


Bir çok teistin aklına takıldığı düşünceden biri de kendilerinin sunduğu şekilde sunarsam:

"Şu evrendeki düzene, şu mükemmel işleyişe bak. Bu gerçekten de yaratıcıyı icap eder. Bir kalemin karmaşıklığıdan yaratıcısı olduğunu anlıyoruz da evrendeki mükemmellikten Tanrıya nasıl ulaşmayalım? Evren kusursuz, bu sebeple onu yaratan bir güç olmalı..."

Evrenin ve canlılığın mükemmel olmadığını, hatta sanılanın aksine vücudumuzda çok sayıda evrimsel kusur olduğunu önceki yazılarımda aktardığımdan burada bahsetmeyeceğim. Asıl sorun bu argümanın sorumuzla olan alakası. Eğer siz bir şeyin mükemmelliğini, onun yaratıcısına dair kanıt olarak sunuyorsanız, aynı şeyi tanrı için de öne sürmeniz gerekir. Eğer evrendeki mükemmellik sizi tanrıya götürüyorsa, tanrıdaki mükemmellikten yol çıkarak "Tanrıyı kim yarattı" sorusu anlam kazanır. Argüman haline getirecek olursak:

Teist argüman:
1- Evren mükemmeldir
2- Mükemmel bir şey tasarlayanını gerektirir
3- Dolayısıyla evrenin tasarlayanı vardır
4- Bu tasarımcı tanrıdır

Teist argüman bu şekilde olduğu zaman, 2. öncüle bakıp "Madem mükemmel bir şey tasarlayanını gerektirir dolayısıyla tanrının da tasarlayımcısı olmalıdır. O halde tanrıyı kim yaratmıştır?" Bu teist argümana verilecek "Peki onu kim yarattı?" sorusu geçerli bir sorudur çünkü anti-teist argüman olarak ortaya atılmıştır ve 2. öncülü ortaya atan ateist değil teistin kendisidir. Teist soruya "Tanrıyı kimse yaratmadı" diyince "Mükemmel bir şey tasarlayanını gerektirir" önülünü reddetmiş olacağından soru amacına ulaşmış olur. O halde bahsi geçen soru tanrının olmadığını göstermek için değil; teistin, tanrının varlığına dair sunduğu argümanın tutarsız olduğunu göstermek için kullandığı sebebiyle soru hatalı değildir.

Kozmolojik Kanıt


Bir de aynı soruyu kozmolojik argümanın ilk versiyonlarından birine cevap olarak kullanırsak yeterli bir agümana ulaşmış oluruz. Yine çoğu teistin ağzından sunacağım argüman genelde şu şekildedir:

1- Varolan her şeyin bir sebebi vardır
2- Evren vardır
3- Evrenin bir sebebi olmalıdır
4- Evrenin sebebi Tanrıdır

Teist argüman bu şekilde olduğu zaman, 1. öncül bizi "Tanrıyı kim yarattı" sorusuna götürür. Çünkü, varolan her şeyin bir sebebi varsa ve tanrı varsa tanrının bir sebebi olmalıdır. Dikkat edin burda da ateist argüman sunulup tanrının yokluğuna gidilmiyor. Burada yapılan, teistların argümanlarındaki öncüllerden en az birinin kendi içinde tutarsız olduğunu göstermek. Fakat ateistlerin dikkat etmesi gereken nokta şudur ki; bahsettiğimiz soru her kozmolojik argümanda geçerliliğini göstermez. Leibniz'in kozmolojik argümanında veya Kelam Kozmolojik Argümanı ileri sürüldüğü zaman bu soru anlamsızlaşır ve hatalı bir soru konumuna düşer. Dediğim gibi, eğer "Onu kim yarattı?" sorunsalı teist argümanlardan en az bir önermeyi geçersiz kılmıyorsa anlamsız ve gereksizdir.

ATEİST ARGÜMAN


Ateist argüman olarak sunulan "Onu kim yarattı?" sorusu 2 kategoride incelenebilir:

A) Karmaşıklıktan Kanıt
B) Doğrudan Kanıt

Karmaşıklıktan Kanıt


Karmaşıklıktan kanıta, ilk olarak Dawkins'in Tanrı Yanılgısı kitabında rastladım. Şöyle ki, teist ve anti-darwinist görüşteki kişiler tarafından sunulan "Bu canlı karmaşıktır ve evrimle açıklanamaz" görüşü tersten sunulmuş ve "Tanrı karmaşıktır ve ezeli olması mantıksızdır" önermesi sunulmuştur. Açıklayayım...

Paley, yukarıda bahsedilen tasarım kanıtını farkı bir şekilde sunmuştu. Genelde Paley'in Saati olarak anılır. Yolda yürüdüğünüzü hayal edin. Yürürken ayağınıza bir saat takıldı, saati incelediniz ve içindeki sistemin karmaşıklığını fark ettiniz. Biraz daha yürüyünce ayağınıza bi taş takıldı ve taşı incelediniz, ama bu sefer saatteki kompleks yapıya rastlamadınız. Şimdi önünüze bir soru getirseler ve "Eğer bu ikisinden biri ezeli (sonsuzdan beri varolan) denseydi, bunlardan hangisinin ezeli olduğunu kabul ederdiniz?" deseler, ne cevap verirdiniz? Elbette taşın ezeli olması daha mantıklıdır. Çünkü kompleks bir yapıya sahip değildir. O halde karmaşıklık, ezeli olmanın önünde bir engel olarak durmaktadır. Paley yukarıdaki açıklamalardan "Göz karmaşıktır, insan vücudu karmaşıktır. Dolayısıyla bu karmaşıklık bir tasarımcı ile açıklanabilir" görüşüne varmıştır. Bizim sunacağımız "Karmaşıklıktan Argüman" ise olaya farklı bir bakış açısından yaklaşmak olacak. Gözdeki ve insandaki karmaşıklık birkaç yöntem ile açıklanabilir:

1- Göz ezelidir, insanlar da ezelidir ve bu karmaşılık sonsuzdan beri vardır
2- İnsan ve göz şu anki karmaşıklığı ile bir anda tasarlayanı tarafından oluşturulmuştur
3- İnsan ve göz şu anki karmaşıklğı ile bir anda tesadüflerle oluşmuştur
4- İnsan ve göz şu anki karmaşıklığı ile değil de, basitten karmaşığa şeklinde evrimle oluşmuştur (tasarlayan var mı yok mu belirsiz)

Paleyin az önceki örneğinden yola çıkacak olursak birinci önermenin gülünç olduğu ortaya çıkacaktır, çünkü karmaşıklık ezeli olmanın önündeki bir engeldir. Üçüncü argüman da bir o kadar absürddür çünkü insandaki karmaşıklık sadece tesadüflerle açıklanamaz (umarım bu sözüm yaratılışçılar tarafından cımbızlanmaz.) Geriye iki önerme kalıyor, karmaşık olan bir sistem ya tasarlayanı tarafından bir anda oluşturulmuştur ya da belli süreçler sonucunda oluşmuştur. O halde ateist argümana geçme sırası gelmiş demektir. Eğer bir Tanrı varsa o, yarattığı her şeyden çok daha karmaşık olmalıdır. Evrimin oluşturduğu canlıların aksine bir Tanrı kesinlikle indirgenemez karmaşıklıktadır. Milyonlarca duayı aynı anda dinleyebilen ve bunu muhtemelen başka milyonlarca gezegen için de yapan, evrendeki her bir zerrenin hareketini aynı anda tahayyül edebilen bir varlık özü itibariyle hayal edilebilecek en kompleks şeydir. O halde :

1- Karmaşıklık ezeli olmanın önünde bir engel oluşturur
2- Tanrı tahayyül edilebilecek en karmaşık şeydir
3- O halde tanrının ezeli olması ile karmaşıklığı tutarlı olmayan iki önermedir.
4- Ezeli olmayan bir şey, ya evrimle aşama aşama oluşmuştur ya da onu tasarlayan bir güç vardır.
5- Aşama aşama evrimle oluşan bir tanrı "değişmezlik" sıfatı ile çelişir
6- Dolayısıyla tanrının tasarlayanı vardır.
7- O halde tanrıyı kim yaratmıştır?

Yukarıdaki öncüller tartışılmaya açıktır. Veya "ezeli olmayan bir tanrı yanılgıdır dolayısıyla tanrı yoktur" görüşü doğrudan da savunulabilir.Yukarıdaki öncüllerle kullanıldığı zaman da sorumuz anlam kazanır. Şimdi lafı uzatmak istemediğimden burada kesiyorum. Karmaşıklıktan argüman başka bir yazının geniş olarak konusu olabilir.

Doğrudan Kanıt


Şimdi de sıra "doğrudan kanıt" kısmına geldi. Bu karşı çıktığım argüman oluyor işte. Benim ne kadar karşı çıkmama ve kabul etmememe rağmen teistlere her "tanrıyı kim yarattı" sorusunu sorduğumda bu argümanı sunduğumu sanıyorlar. Şöyle ki, bazı ateistler ortada hiçbir şey yokken "Tanrıyı kim yarattı?" sorusunu sorarak çelişkiye düşüyorlar. Bu soru yalnız başına bırakıldığında çıplak, savunmasız ve hatta başarısız bir argümandır. Tek başına sorulduğunda tanrının yokluğuna dair zerre kanıt oluşturmaz...

Şöyle ki, tanrıya inanan insanlar "yaratılmış" bir tanrıya inanmıyorlar. O halde bu soru "Onu kimse yaratmadı" şeklinde cevaplanabilir ve tartışmadan teist galip çıkar. Tanrının tanımı analiz edildiğinde a priori(verilen bilgiye dayalı) olarak sorumuz çürür. Bazı önermeler incelendiğinde bizi a priori sonuçlara ulaştırır. Örneğin "üçgen" kelimesini analiz ettiğiniz zaman, başka hiçbir bilgi yokken onun üç kenarlı olduğunu bilebilirsiniz. Ve ya "baba" kelimesinin analizi sonucunda a priori olarak erkek cinsiyetine sahip bireyden bahsettiğimiz anlaşılır. Dolayısıyla "üçgenin yedinci kenarı nedir?" sorusu gibi "tanrıyı yaratan nedir?" sorusu da anlamsızlaşır. Çünkü üçgen tanım gereği üç kenarlıdır ve yedi kenarı yoktur. Tanrı da tanım gereği tasarlayana sahip değildir. John Lennox'ın dediği asıl bu argümanda anlam kazanır: "Yaratılmış olan bir tanrı zaten yanılgıdır!"

O halde doğrudan olarak "Tanrıyı kim yarattı?" sorusu kabul edilemez argümandır. Burada teistlere hak verilebilir. Fakat yukarıda bahsettiğim anti-teist ve karmaşıklıktan argüman söz konusu olduğunda bu soru mantıklıdır ve geçerlilik kazanabilir. Burada es geçmemem gerek bir nokta ise teistlerin her "Tanrıyı kim yarattı?" sorusuna, yukarıda yapmış olduğum doğrudan kanıta yaptığım savunmayı yaparak hatalı duruma düşmektedirler. Zira, evet tanrı a priori olarak yaratılmamıştır, fakat diğer öncüllerle birleştirdiğimizde onun yaratılmış olduğu ortaya çıkıyorsa, bu tanrı kavramının tutarsızlığını gösterir ve sizin cevabınız çökmüş olur. "A priori savunması" yalnızca doğrudan kanıt üzerinde kullanılabilir, bunu teistlere uyarı olarak yazmayı istedim. 

Yazıda bahsi geçen, "Evrenin mükemmel olmayışı" ve "İnsan vücudu üzerindeki evrimsel kalıntılar" yazılarına aşağıdaki linklerden ulaşabilirsiniz:

1- Mükemmel Tasarım İddiası:

2- Akıllı Tasarım ve Evrimsel Gelişim:

3- Körelmiş Organlar

zaman:

25 yorum:

  1. Tanrısız Deist12 Ocak 2014 20:00

    Alfa çok eski takipçinim, tanışmak istiyorum. Ne dersin?

    YanıtlaSil
  2. Adsız12 Ocak 2014 20:02

    başarılı bir yazı olmuş alfa :D

    YanıtlaSil
  3. Unknown12 Ocak 2014 20:12

    Alfa sana bir sorum olacak okuduğunu yazmıştın bir ara yanlış hatırlamıyorsam hangi bölümü okuduğunu merak ettim ?

    YanıtlaSil
  4. Adsız12 Ocak 2014 20:52

    yazını okudum ancak şu karmaşıklıktan kanıtı tam anlayamadım onun hakkında bana kısa,basit,sade bir örnek verirsen sevinirim

    YanıtlaSil
  5. Unknown12 Ocak 2014 21:22

    Buram buram bilgi kokuyor. Umarım herkes üşenmeden okur. Bunları bir gün kitap haline getirmen dileğiyle.

    YanıtlaSil
  6. Adsız13 Ocak 2014 04:18

    Albert Einstein der ki, "Biz, evrenin muhteşem bir şekilde düzenlendiğini ve belirli kanunlara uyduğunu görmekteyiz, ancak bu kanunları çok bulanık bir şekilde anlayabilmekteyiz"
    Böylesine aşmış bir bilim insanı evrenin bu muhteşemliğini, bu mükemmeliyetini kabul ederken siz ateistler neye dayanarak evrenin mükemmel olmadığını savunuyorsunuz? Bana Einstein'in bu tezini çürütecek mantıklı bir açıklamanız varmı? Einstein böyle düşünerek nerede yanılıyor?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Adsız13 Ocak 2014 15:31

      Düzensizlik veya düzen bakış açısı dahilindedir.Yani nesnel değildir . Evrendeki bazı düzensizlikler insan idrakinde bir düzenin var olduğunu düşünmesine yol açabilir.İstikrar ve istikrarsızlık zıt kavramlar olmasına rağmen bir şeyin sürekli istikrarsız olması onun istikrarsızlık istikrarını gösterir.Diyeceğim şu ki düzensizlikler dizisi bir takım düzeni oluşturabilir.

      Sil
    2. Adsız3 Mart 2014 17:32

      Annem bol yağmurlu günlerde ne güzel rahmet yağıyor diyerek kendince evrenin ve onu dizayn edenin mükemmelliğini anımsar ve anımsatırdı. Ben de ona, muhtemelen şu anda şu fırtınada evine gitmek üzere olan ya da evi olmadığı için dışarıda kalan yahut dere yatağına kurulduğu için evini sel basan ve belki de canından olmakta olan insanları anımsatırdım. Mükemmeliyet sizin nesneye ne amaçla baktığınıza bağlıdır.

      Sil
    3. Adsız21 Mart 2014 08:00

      Evrenin muhteşemliğini kabul etmek bardağın yarısının dolu olduğunu söylemek veya kabul etmeyerek yarısının boş olduğunu söylemekle aynı şeydir

      Sil
  7. Unknown13 Ocak 2014 18:30

    Bu yorum yazar tarafından silindi.

    YanıtlaSil
  8. Adsız14 Ocak 2014 12:19

    Huş Yaprağı ve Kurt Ringa Balığı evrimi çürüttü. Alfa lütfen yardımcı ol. Beni aydınlat. yaratılışçı arkadaşlarım önüme sürekli bunu koyuyor. İnternettede baya bi meşhurmuş. Evrim teorisini çürütücek kadar açıklanamayacak bir bilgimi Huş Yaprağı ve Kurt Ringa Balığı ? Aydınlatırsan sevinirim :)

    YanıtlaSil
  9. Adsız15 Ocak 2014 23:41

    burada takılınan nokta şurasıdır ;''Eğer bir Tanrı varsa o, yarattığı her şeyden çok daha karmaşık olmalıdır.''

    oysa bu önerme tamamen yanlış ve mantıksızdır..bu konuya yanlış yaklaşmaktan ve tanrıyı anlamamaktan ileri geliyor şöyle ki; karmaşık kavramı sınırlı akıl, zihin ve şuur gibi vasıflılar için söz konusu olan bir manadır..aklın tavırlarını aşan şeyler yani kavrayamadığı veya kavrayıp kendine zor gelen veya işleyişine her an vakıf olamadığı kontrol edemediği komplekslikte bir yapı için karmaşık der..insanlar basitten karmaşığa doğru yapılar oluştururken ilk önce yaptığı bir yapı önce ona karmaşık gelirken daha karmaşığını yapıp gördükçe önceki yapı basitlik kazanır..neticede bilgi ve donanım arttıkça en karmaşık yapı da basitlik kazanır.. bu insanlar için söz konusu olur..ve maddeye ait şeylerde geçerlidir..
    oysa burada madde olmayan ve madde olmadığını evrenin gösterdiği tanrının sonsuz vasıfları mesela sonsuz bilmesi sonsuz iradesi sonsuz sınırsız görme duyma gibi özellikleri söz konusu olduğundan bu vasıflara sahip olan bir varlık için karmaşıklıktan bahsetmek söz konusu olmaz..sonsuz bilgi sahibi bir varlık için bilmesi yönünden karmaşıklıktan bahsedilemeyeceği gibi yani çok karmaşık şeyleri bilmek bilgiyi ve bileni karmaşık yapmaz..sonsuz iradesi söz konusu olduğunda da yine iradenin karmaşıklığından bahsedilmez çünkü her şeyi bir anda irade ediyor..evrenden görüldüğü gibi bu irade tek bir iradedir ve izni olmadan ikinci bir iradenin olmasına müsaade etmeyen bir iradedir.

    işte karmaşıklık maddesel şeylerde olduğundan bu akıl şuur irade,bilgi görme,duyma,akıl,şuur gibi vasıflar maddeye ait özellikler olmadığından yine karmaşıklıktan bahsedilmez.

    Ancak sonsuz vasıflara sahip olan bu varlık için yaratmada kolaylık ve basitlikten bahsedilir..

    YanıtlaSil
  10. Seks19 Ocak 2014 10:05

    Sana Tanrı'nın varlığını ispat edemem sen de yokluğunu ispat edemezsin

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Adsız14 Şubat 2014 20:02

      Varliginin kaniti olmayan biseyin yokluguna dair kanit olmaz zaten

      Sil
  11. anonim işte amk.15 Şubat 2014 21:49

    bir gün cine 5 te bir programa denk geldim felsefeci bilmem kim prof. konuşuyo adama şöyle bir soru geldi. Allah herşeye kadirse kendinden daha üstün bi varlık yaratabilir mi? Şimdi ben bu soruyu alim birine gittim sordum hocam dedim böyle böyle hoca da değil bizim buralarda esnaf bir adam. Şimdi ben bir insanım kendimden daha üstün bişey icat ettim telefon bilgisayar ışık hızında uay aracı gibi.. ulan bunlar benim eserim. ben olmasam onlar zaten olmazdı. Benim yaptıgım bişey nasıl olurda benden üstün olur. Gibi gibi.. şeyler söyledi ikna oldum adam haklı

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Adsız3 Mart 2014 17:50

      çünkü yanlış düşünmüşsün kardeşim. Evet biz kendimizden üstün bir şeyi yaratamıyoruz/icat edemiyoruz diye kabul edelim. Ama Allah ''her şeyi yapabilen'' sıfatıyla 'kendinden daha üstün' bir varlık yaratabilir. Bizle ne alakası var?

      Sil
  12. Unknown11 Mart 2014 13:47

    Ben inıyorum ve inancımın gereklerini olunceye kadar yerine getireceğim (ve gunde 5 defa elimi yuzumu kollarımı ve ayaklarımı yıkamaktan rahasız degilim aksine bi rahatlama geliyor vucuduma kendimi iyi hissediyorum sabah gun doğmadan uyanmam gerektiğinden rahatsız değilim ) diyelim ki siz haklı çıktınız benim kaybedeceğim hiç bir şeyim yok eğer oldukten sonra hayat yoksa. şimdi size soruyorum bu kadar uğraşıyorsunuz islamda çelişkiler arıyorsunuz allahın olmadığına kendinizi inandırmak için bin bir turlu bahane uyduruyorsunuz bu kadar emekten sonra olumden sonra bir hayat olduğu ortaya çıkarsa o zaman ne yapacaksınız orası bir imtihan yerii değil cezanızı çekecek misiniz bunun la kendinizi sorgulamaya cesaretiniz var mı bunları kendinize bir sorun bakalım. YA VARSA YA YANILIYORSANIZ O ZAMAN NE OLACAK ?

    YanıtlaSil
  13. Unknown16 Mayıs 2014 02:17

    yani tanrı gibi karmaşık ve akıllı bir varlık yaratılmaksızın var olabiliyorsa o zaman bu evren neden yaratılmış olmak zorunda olsunki....

    YanıtlaSil
  14. Unknown5 Ağustos 2014 12:40

    her yeri yağmur ıslattıysa yağmuru kim ıslattı? = Her şeyi Tanrı yarattıysa Tanrıyı kim yarattı? sorusu aynıdır.

    YanıtlaSil
  15. Alfa5 Ağustos 2014 18:05

    Sayın Muhammed, bir ara beş on dakikanı ayır da yazıyı bir oku olur mu? Bahsettiğin cevap yalnızca 'doğrudan argüman olarak tanrıyı kim yarattı sorusu' için geçerliyken diğer üç mesele için geçerli değil

    YanıtlaSil
  16. Unknown5 Ağustos 2014 22:49

    senle aynı fikirde değilim diye yine 'yazının hepsini oku' diye yorum bırakmışsın. merak etme hem burda hem tanrı yanlgısı kitabında okumuştum burda yazılanları. Karmaşıklık argümanı kelime oyununda n başka birşey değil, tıpkı teistlerin ontolojik argümanındaki gibi. Bağımsız, vicdanlı düşünüp sorgulayan herkes bunu anlar. -_-

    YanıtlaSil
  17. Unknown19 Mart 2015 20:41

    "Asla Tanrı'nın varlığına dair kesin bir delil elde edemeyeceğiz, tıpkı mantıklı bir sistemdeki ispat edilemez ifadelerin doğru olduğunu ya da parçacıkların belirlenimci davrandıklarını ispat edemeyeceğimiz gibi. Bizden gizlenen şey bu şeylerin işleyiş şekilleri değil, kesin ispatlarıdır."

    YanıtlaSil
  18. Unknown19 Mart 2015 20:42

    "Asla Tanrı'nın varlığına dair kesin bir delil elde edemeyeceğiz, tıpkı mantıklı bir sistemdeki ispat edilemez ifadelerin doğru olduğunu ya da parçacıkların belirlenimci davrandıklarını ispat edemeyeceğimiz gibi. Bizden gizlenen şey bu şeylerin işleyiş şekilleri değil, kesin ispatlarıdır."

    YanıtlaSil
  19. Unknown19 Mart 2015 20:42

    "Asla Tanrı'nın varlığına dair kesin bir delil elde edemeyeceğiz, tıpkı mantıklı bir sistemdeki ispat edilemez ifadelerin doğru olduğunu ya da parçacıkların belirlenimci davrandıklarını ispat edemeyeceğimiz gibi. Bizden gizlenen şey bu şeylerin işleyiş şekilleri değil, kesin ispatlarıdır."

    YanıtlaSil
  20. Adsız13 Ağustos 2015 19:44

    Önceleri inanıyordum zaman içinde yaşadıklarımdan sonra inancım yok oldu mazoist ve sadist bir Tanrı olur mu? Cennet cehennem aslında yaşadığımız dünya ve yapılan iyilik ve kötülük yapanın yanına kar oluyor sadece...
    Metin Kebabcı

    YanıtlaSil